Werkproces

De geschiedenis van de grote stern beslaat officiëel en periode van bijna tweehonderd jaar. Dat wil zeggen: ruim tweehonderd jaar geleden kreeg de vogel de naam Sterna sandvicensis. Daarvoor betsond de vogel natuurlijk ook al, alleen was deze nog niet uniek onderscheiden. Als we de grote stern in een wat groter geografisch verband bekijken dan moeten we terug naar ver voor 1800. Dit betekent dat er voor het boek veel (zeer) oude publicaties moesten worden nagezien en bestudeerd en dat er veel archiefwerk nodig was. Nu wil het toeval dat ongeveer tien jaar geleden de grootschalige digitalisering van boeken en archiefmateriaal op gang is gekomen. Dit proces is inmiddels zo ver voort geschreden dat een heleboel kan worden geraadpleegd thuis vanachter de PC. Dat was een uitkomst.

Het lijkt dus allemaal veel gemakkelijker geworden, maar het tegendeel is het geval. De sterk verbeterde vindbaarheid en bereikbaarheid heeft er ook toe geleid dat veel meer bronnenmateriaal binnen handbereik is gekomen. Kon vroeger nog wel eens volstaan worden met te verwijzen naar een de publicatie van een onderzoeker die een oude bron noemde en beweerde dat die deze bron onder ogen had gehad, nu moet de hedendaagse onderzoeker toch echt als het even kan, die oude bron zelf bestuderen. Gelukkig is het geen straf, het is een voorrecht, maar het kost wel veel tijd. En, ook niet onbelangrijk, voor de echte archiefonderzoeker gaat er echter niets boven het echte archiefwerk. En dat gebeurt dan ook. Hieronder de lijst van de in het kader van het onderzoek voor het boek bezochte instellingen (en meer).

▣ 2018

9 maart Boekpresentatie in het — Natuurhistorisch Museum in Rotterdam.

▣ 2017

11& 22 december De vlag kan uit! Ten langen leste wordt er weer een stap gezet in het moeizame productieproces van het boek: de uitgever liet mij weten dat het boek in december zal worden gedrukt. De weg is lang en hobbelig geweest. In maart 2016 (ja, 2016) was namelijk het manuscript al ingeleverd. De afspraak was toen dat het boek in april 2017 zou verschijnen (daarna is september en daarna onbekend). Als begeleiding van de verschijning in april 2017 zouden er twee artikelen voor natuurbladen in regio's waar de grote stern veel voorkomt, worden gepubliceerd. Een in het blad Skor op Texel en een in het blad Sterna voor Zeeland. Deze artikelen zijn inderdaad verschenen; het boek dus niet.

3 december Groen licht. Het niveau van externe financiering is zodanig dat er kan worden gaan gedrukt. Het enige dat nu nog rest is een feestelijke boekpresentatie. Hopelijk ergens in de eerste maanden van het volgend jaar. En dat is in ieder geval iets om naar uit te kijken.
16 okt 2017 De aanhoudende problemen met de financiering van het boek zorgen ervoor dat het onduidelijk is wanneer de boekpresentatie zal plaatsvinden. Op eerdere berichten dat een en ander eind augustus of begin september 2017 zou gebeuren, moet dus worden teruggekomen. Een verdrietige zaak. Het boek is inmiddels wel drukgereed. Er wordt nu gesproken over eind 2017, terwijl begin 2018 ook niet is uitgesloten. Het is niet anders.
12 september Alles duurt altijd langer dan een mens lief is. Maar nu is het dan zo ver! Het manuscript is drukklaar. En nu is het wachten totdat de financiering rond is. De uitgever wil, ondanks eerdere toezeggingen, niet gaan drukken, voordat alle mogelijkheden voor financiering uitputtend zijn onderzocht. Een auteur kan dan in een geval als dit niets anders doen dan afwachten.
6 april De laatste loodjes worden weggegewerkt: allerlaatste correcties, ontwerp omslag, illustratieverantwoording, register op orde brengen, lithograaf aan de slag. En dan is het klaar; het boek hoeft alleen nog maar te wordem gedrukt..
17 maart Het laatste traject.
1 maart Alleen nog het ontwerp voor de omslag en dan is het boek helemaal klaar. Maar nog steeds geen geld!
15 februari In Skor, het blad van de Vogelwerkgroep Texel, en in Sterna, het blad van de Natuur- en Vogelwacht Schouwen-Duiveland en de Vereniging voor Natuur en Landschapsbescherming Goeree Overflakkee (NLGO), komen in de voorjaarsnummers van deze tijdschriften artikelen over de geschiedenis van de grote stern op Texel respectievelijk in het Deltagebied.

▣ 2016

21 december Tweede versie van de opmaak gereed.
25 oktober Eerste versie van de opmaak gereed.
31 augustus Voortgangsoverleg: wat moet er nog worden gedaan om te kunnen beginnen met de opmaak.
15 juli Bijschriften afbeeldingen gereed. Beeldredactie voor 99% gereed.
4 juni Proefopmaak ziet er prachtig uit. Jammer dat die hier nog niet mag worden getoond.
1 juni De beeldredactie nadert zijn afronding. Kees de Kraker is behulpzaam om de beste foto's voor gedrag, biotoop en dergelijke uit de collectie van Jan Baks te kiezen.
24 mei Er zal een proefopmaak wordfen gemaakt.
18 maart Definitieve versie van het manuscript aan de uitgever gestuurd.
10 maart Voorgangsoverleg beeldredactie.
4 maart Samen met 'mijn' redacteur, Marjan Grinwis, op bezoek bij Jan Baks in Goedereede om te praten over de levering van beeldmateriaal. Jan zal een substantiële bijdrage aan het fotomateriaal in het boek leveren.
3 maart Universiteitsbibliotheek Utrecht.
28 februari Treinreis door Nederland om het gehele manuscript nog een keer rustig door te kunnen lezen.
25 februari Bezoek aan bibliotheek Naturalis, Leiden.
19 februari Voortgangsoverleg beeldredactie. Een derde van het boek zal bestaan uit beeldmateriaal!
25 januari Universiteitsbibliotheek Utrecht Bijzonder Collecties.
6 januari Bezoek aan de RBR, Rare Book Room, van Naturalis in Leiden. Dankzij Karien Lahaise, medwerkster van Naturalis, prachtige zaken mogen zien: onder andere geweldige boeken, originelen van tekeningen van Koekkoek, Keulemans en Wolf; ook schetsen van Schlegel en als klap op de vuurpijl een curieuse versie van 'De vogels van Nederland' van Schlegel met twee bijlageboekjes met originelen van de afbeeldingen. Het waren bijzondere uren.
4 januari Sinds 19 oktober niet meer gewerkt aan het manscript. Nu aan de slag met de verwerking van de commentaren. In de tussentijd gewerkt aan ideeën voor een verhaal over de geschiedenis van de luchtverontreiniging in Nederland en voor het zogeheten Thijsse-project, een heel oud plan [later meer hierover].

▣ 2015

16 december Alle commentaren op het manuscript zijn binnen.
6 november Beeldredactie van start gegaan. uitgangspunt: 250 illustraties. Suggesties welkom: stuur een e-mail.
23 oktober Overleg met uitgever en co-uitgever over fondsenwerving. Beeldredactie gaat binnenkort van start.
21 oktober Manuscript naar de vijf leden van de meeleesgroep voor commentaar. [Even een beetje minder hectisch]
19 oktober Eerste versie van het manuscript gereed.
2 september Gesprek bij en met het Natuurhistorisch Museum Rotterdam. Zij willen graag als co-uitgever optreden. Voorziene presentatie van het boek: oktober 2016.
14 augustus Lezing in Den Burg bij de Vogelwerkgroep Texel
3 augustus grote sterns in de Slufter op Texel gezien!
21 juli Gesprek met Kees de Kraker, Grotesterndeskundige.
10 juni Uitgever heeft uitgeefplan opgesteld.
22 april Gesprek met Rob Maas over intrinsieke kwaliteit.
8 april
Gesprek met Gerard Ouweneel, ornitholoog en publicist.
2 april
Gesprek met Jan Veen, de eerste Grotesternonderzoeker in Nederland.
19 maart Voortgangsgesprek met uitgeverij Matrijs. Principebesluit genomen: boek komt er. Binnenkort een begroting, zodat duidelijk is hoeveel geld er voor de uitgave nog nodig is.
12 maart Nationaal Archief.
3 maart Universiteitsbibliotheek Utrecht Bijzonder Collecties.
27 februari Gesprek met Ruud Vlek, historisch ornitholoog, Amsterdam.
25 februari Jan Koeman, emeritus hoogleraar Toxicologie, Wageningen.
18 februari Universiteitsbibliotheek Utrecht Bijzonder Collecties.
17 februari Naturalis Leiden.

▣ 2014

28 november Universiteitsbibliotheek Utrecht Bijzonder Collecties.
24 november Stadsarchief Amsterdam.
12 november Universiteitsbibliotheek Utrecht Bijzonder Collecties.
31 oktober Allix Brenninkmeijer, deskundige kustbroedvogels, Groningen.
22 oktober Universiteitsbibliotheek Utrecht Bijzonder Collecties.
16 oktober Voortgangsgesprek met uitgeverij Matrijs.
7 oktober Naturalis, Leiden.
1 oktober Universiteitsbibliotheek Utrecht Bijzonder Collecties.
29 juli Universiteitsbibliotheek Utrecht Bijzonder Collecties.
15 juli Natuurhistriosch Museum werkt mee aan de boekuitgave.
3 juli Stadsarchief Amsterdam.
2 juli Naturalis, Leiden.
25 juni Stadsarchief Amsterdam.
18 juni Naturalis, Leiden.
10 juni Universiteitsbibliotheek Utrecht Bijzonder Collecties.
6 juni Universiteitsbibliotheek Utrecht Bijzonder Collecties.
20 maart Uitgeverij Matrijs heeft interesse (op voorwaarde van financiering).

▣ 2013

[in dit jaar is weinig van onderzoek terecht gekomen; het was mijn laatste, professionele jaar bij het Planbureau voor de Leefomgeving in Bilthoven. In november met pensioen]

▣ 2012

21 december Stadsarchief Amsterdam.
4 december Stadsarchief Rotterdam.
22 augustus Bibliotheek Ecomare.
31 juli Naturalis.
17 juli Naturalis.
27 maart Noordhollnds Archief.
20 maart Noordhollands Archief.